Onderwerpen

Te Eiteren bestond een provinciaal leprozen- of Lazarushuis, in 1684 afgebroken, waar de zieken pleegden geschouwd te worden alvorens zij in eenig ander leprozenhuis konden worden opgenomen of het recht hadden om met den witten band om het hoofd en de bekende Lazarusklopper in de hand mochten rondwandelen om aalmoezen in te zamelen. Daartoe werd hen dan verstrekt een zoogenaamde Lazarusbrief.  

Sinds de Kruistochten waren ook in ons land de melaatschen zeer vermenigvuldigd, die zooveel mogelijk buiten de samenleving werden gehouden. Omstreeks 1447 hadden zich ~de arme zieke melaatsche menschen, die in Holand en daarbuiten en veel meet landen gezeten en woonachtig waren" tot een broederen zusterschap of gilde ter eere van Maria van Eiteren vereenigd. Zij verbonden zich om jaarlijks te samen de processie te Eiteren met een schoone kaars te komen volgen, en om elke week inde kapel aldaar op hunne kosten vijf H.H. Missen te laten lezen voor het welzijn van hunne toenmalige en vroegere weldoeners en voor de nog levende en overledene broeders en zusters van het gilde. Aan het hoofd van het gilde stonden vier dekens, van wie er jaarlijks, bij gelegenheid van de processie te Eiteren, twee moesten aftreden, en die dan ook binnen de stede van IJsselstein een rechtspraak hielden over de broeders en zusters, die zich onder het gaan met den klop aan vechterijen, laster of andere overtredingen der ordonnantie hadden schuldig gemaakt. Ook eereleden, die niet door die vreeselijke ziekte waren aangetast, sloten zich bij hen aan, en zoo lezen we op de eerste bladzijde van het perkamenten ledenregister van 1507 tot 1598, welke nog in het stadsarchief bewaard wordt 1) de namen van „vrou Jacob van Holland ' (Jacoba van Beieren), „Her franc van Borsselen.” 

Prins Willem van Oranje, die door zijn huwelijk in 1551 met Anna van Egmond, Vrouwe van IJsselstein, de IJsselsteinsche goederen in bezit kreeg „nam de geestelijke goederen in beslag en bestemde de bezittingen van het Onze-Lieve-Vrouwegilde in hun geheel voor het onderhoud van het St. Ewouds-Gasthuis. Later kwam hierin verandering en werden deze goederen onder het beheer van den rentmeester geplaatst, die er verantwoording van deed aan den domeinraad. 2) Jaarlijks, zooals we reeds mededeelden, werd een plechtige processie gehouden op St. Jansdag, waarin het miraculeuse beeld werd rondgedragen; waarvoor van heinde en verre de deelnemers kwamen opdagen, ook al de gilden van IJsselstein waren er vertegenwoordigd als die der schutters, bouwlieden, smeden, timmerlieden, koornkoopers, vleeschhouwers, schippers, snijders, schoenmakers, wollen- en linnenwevers, ieder met de kaars van hun gilde en volgden het beroemde beeld. Wat aan deze groep iets eigenaardig treffends gal, was de zoogenaamde „Lazaruskaars” der melaatschen.

De belangrijkste bewaard gebleven bron van informatie over het Leprozengilde is een ordonnantie uit 1447 waarin o.a. de volgorde van de groepen tijdens de ommedracht van het beeldje van O.L.V. van Eiteren staat voorgeschreven. Dit document is door de jaren heen door vele geschiedschrijvers gebruikt voor het dateren van gebeurtenissen.

Bronnen:

collectiebank - afbeeldingen  --  collectiebank - documenten  --  collectiebank - kranten  --  het Utrechts Archief

Er hebben meerdere restauraties plaats gevonden, zie verwijzingen naar artikelen.

Bronnen:

1910-05-20 Firma Gebroeders van Rooijen 
1919-08-14 N.V. Stoel- en Meubelfabriek v/h Gebr. van Rooijen

Fabriek op de hoek van de Molenstraat en de Koningstraat 1896 
Fabriek aan de Walkade 1909-1968 
Fabriek aan de Hollandse IJssel 1911/1927 - 1968

Bronnen: collectiebank - afbeeldingen  --  collectiebank - documenten  --  collectiebank - kranten