Beeldenstorm in IJsselstein

De feitelijke hervorming vond snel plaats: op 26 oktober 1577 werd de kloosterkerk overgenomen, op 8 november de parochiekerk en op 6 december werd de prins van Oranje in al zijn voorheen geconfisceerde goederen hersteld. Kort daarop werden alle kerkelijke goederen door Oranje zelf in beslag genomen en voorlopig door de magistraat beheerd.

Om elke tegenstand te weren hebben zij enige vrijwilligers onder de musketiers in dienst van de stad Haarlem laten komen en werd voorafgegaan door deze soldaten op zondag 27 oktober 1577 de kloosterkerk in bezit genomen.

Het plan was om ook de St. Nicolaaskerk in te nemen. Dit zou op 1 november (Allerheiligen) moeten gebeuren, maar enkele functionarissen van Oranje schreven dat zij daarmee moesten wachten. Op vrijdag 6 december zijn de protestanten de kerk binnengegaan, hebben de katholieke dienst verhinderd, de beelden afgeworpen en de altaren ontwijd. Beelden en altaren moesten het ontgelden. Twee jaar later mocht ook de Eiterense kapel niet meer voor de katholieke kerkdiensten gebruikt worden en werd afgebroken. Vanaf die tijd is de kerk in protestantse handen gebleven.

Op St. Nicolaasdag verhinderde men de Roomse godsdienstoefening, wierp kerkbeelden stuk, `onttooide' de altaren en richtte de Kerk in voor de Hervormde eredienst. Kort daarna geschiedde hetzelfde met de Kerk te Benschop. De bekende kapel van O.L. Vrouwe te Eiteren werd in 1579 gesloten.

In de officiële kunstwetenschap wordt het beeldje van O.L.V. van Eiteren steeds gedateerd rond 1200. Tot aan de sluiting der Eiterse kapel in 1579 zou het beeldje daar gebleven zijn.